Het plaatje geeft mijn gevoel weer van een jaar terug. Ik werd ingehuurd door een klant en daar hoort een tarief bij per uur of per dag. Ik schreef iedere week 40 uren en legde verantwoording af hoe ik deze uren had besteed. Ik kreeg 400 e-mails per week wilde ze allemaal tijdig beantwoorden. Ik kreeg ook last-minute verzoeken van de klant. Ik wilde graag helpen, maar vroeg me wel af wat ik moest doen met verzoeken waar ik geen taak voor had om uren te schrijven. Mijn tijd was numeriek ingedeeld en ik wilde deze tijd zo nuttig mogelijk invullen.

Toen ik later een project deed bij een andere klant, werd dit gevoel iets benauwder. Ik wilde mijn werk indelen en plannen, maar allerlei last-minute verzoeken of prioriteiten van de klant gooiden roet in het eten. Ik moest alles laten vallen en met de nieuwste hoge prioriteit bezig zijn. Ik werd langer op kantoor gehouden, omdat een eergisteren bedachte-deadline gehaald moest worden. Flexibel zijn en meebewegen met nieuwe omstandigheden: daar is niks mis mee. Alleen ben ik wel iemand die zeggenschap wil houden over mijn werk. Noem het een drang naar controle, ik noem het autonoom willen zijn.

Het werd steeds erger, tot het niveau dat ik aan het einde van iedere dag vele details moest verantwoorden: welk document ik had gebruikt voor een taak, in welke map ik deze upload, welke versie ik had gebruikt en wat ik precies had bijgewerkt in de nieuwste versie. Ik werd hier onzeker, benauwd en ontzettend gefrustreerd van! Ik was toch zeker geen kleuter die je in de gaten moest houden wat ik exact deed op een werkdag. Ik was toch zeker geen robot die je tot in detail kan programmeren wat ik voor een klant moest doen. Het kostte me ontzettend veel energie om dit allemaal te verantwoorden, en uit te leggen. Ik had er ook geen taak voor om uren voor te schrijven natuurlijk.

Wat ik toen nog niet wist, en een maand later zou blijken, was dat ik aan de afgrond stond van een fixe burn-out. De fase daar vlak voor, “overspannen” zijn, is een hele gevaarlijke, waarbij ik niet meer objectief naar mezelf kon kijken en bijvoorbeeld hoeveel tijd ik nodig had voor een bepaalde taak. Als ik zag dat ik een deadline niet ging halen wilde ik nog harder werken om de deadline te halen. Deze neerwaartse spiraal gaat daarmee recht naar de burn-out fase: emotionele uitputting, depersonalisatie, en gevoelens van afnemende competentie. In die weken was ik iedere avond zo moe, dat ik al mijn vrije tijd besteedde aan het uitrusten en opladen. Inclusief de weekenden. Ik was soms zelfs bang dat ik niet meer de 1,5 uur naar huis kon rijden, bang dat ik onderweg in slaap zou vallen. Ik besefte toen dat ik zo niet langer kon doorgaan: ik melde me ziek.

In de eerste maand na de diagnose meende ik nog prima 3 dagen per week bij de klant te kunnen werken. Ik had afspraken gemaakt om bij de lead-consultant mijn werk te halen (en brengen) en mijn baas had geregeld dat ik de hele maand gratis was. Druk weg, tijd om te rusten, en ik kreeg vrijheid om mijn werklast te bepalen. Klinkt prima zou je denken.

Maar de situatie werd alleen maar erger. Het laatste wat je moet doen bij een burn-out patiënt is controle uitoefenen: de klant wilde wederom exact weten wat ik aan het doen was, hoeveel uur ik zou werken, waar ik zou werken, welke versie van het document ik gebruikte en wat ik precies had bijgewerkt. De bom barstte toen we een meningsverschil kregen over doktersbezoeken in klant-kantoor-tijd en hoe laat ik die dag op kantoor was gekomen. Dit verhitte gesprek kostte me al mijn energie, maar maakte me ook wakker.

Ik voelde met het hardst gekwetst toen de klant zei dat het een service was van hen naar mij toe, dat ik daar mocht zijn tijdens mijn herstel. Die uitspraak gaf mij het gevoel dat ik totaal nutteloos was voor de klant, het maakte niet uit wat ik deed, want het was een service dat ik daar mocht zijn. Was ze dan vergeten dat ik de hele maand gratis was voor hen? Was ik hen dan alleen maar tot last? Na die discussie ben ik nooit meer teruggekomen bij die klant. Ze konden de boom in!

Ik heb nog heel lang een woede meegenomen over die ervaringen met de klant: ik voelde me behandeld als een robot, en dat vond ik zo erg! Ik heb mezelf afgevraagd of ik nog wel consultant wil zijn, zo afgeblaft worden, dat wil ik echt niet nog een keer. Later werd ik daar niet zo bang meer voor, en inmiddels heb ik het omgezet in mijn werk motto: people are not robots. Je kan hen niet tot in detail programmeren.